Cicibór Duży

Sołtys Bożena Kałabun

Niewielka wieś w pobliżu Białej Podlaskiej, nad rzeką Klukówką, dopływem Krzny, zwana dawniej Cicibor lub Ciciborek. Wieś wzmiankowana w 1491 r. w nadaniu Kazimierza Jagiellończyka braciom Owłaszce i Juszce (bliżej nieznanym). W pocz. XVI w. własność Zabrzezińskich, 1577 Piotrowej Kopciowej, 1580 Stanisława Oleńskiego. W 1583 przekazana przez Mikołaja Kiszkę, wojewodę podlaskiego, żonie Barbarze z Chodkiewiczów, następnie (po śmierci Mikołaja seniora) własność Mikołaja Kiszki, starosty drohickiego. Od końca XVI w. w posiadaniu Radziwiłłów. Ok.1689 architekt Józef Belotti zaangażowany do budowy ich letniego dworu. W pocz. wieku XVIII istniała tu pracownia tkacka założona przez Annę z Sanguszków Radziwiłłową, zaś w poł. XVIII w. mieszkały tu aktorki występujące w teatrze w Białej, na dworze Hieronima Floriana Radziwiłła. W 1790 z zastawie u biskupa łuckiego Feliksa Turskiego. W 1820 r. nabyta wraz z Terespolem przez Kaspra Gruszeckiego, wówczas budowa nowego dworu. Po 1875 w posiadaniu Budziszewskich, 1905 Michała Pereszywkina, przed 1914 nabyta przez Kazimierza Gierkowicza i w posiadaniu tej rodziny do 1939 r. W latach 60-tych XX w. wieś spopularyzował na całą Polskę Kazimierz Grześkowiak piosenką „Panny z Cicibora”. 🙂 Zachowały się pozostałości założenia dworskiego. Dwór zbudowano po 1820 r., zniszczony został w 1939 i 1944. Do naszych czasów przetrwały pozostałości zabudowań folwarcznych z II poł. XIX w. – dwie obory, spichlerz i lamus (obecnie własność mieszczącej się tu Stacji Oceny Odmian Roślin). Na zachód od dawnego dworu, w zakolu Klukówki, pozostałości parku krajobrazowego z I poł. XIX w. (resztki nasadzeń alejowych, ślady kwaterowego ogrodu włoskiego z XVII/XVIII w.), wydzielonego szpalerami lipowymi, przekomponowanego na przełomie XIX i XX w. (po 1958 zniekształconego przez nowe zabudowania). We wsi dawna cerkiew unicka p.w. św. Praksedy wzniesiona w 1655 r. z fundacji Adama Świderskiego (pierwotna o nieznanej dacie fundacji), remontowana w 1740 r. Od 1875 prawosławna (prześladowania unitów po skasowaniu unii, unicki proboszcz Jan Starkiewicz zmarł w więzieniu w Siedlcach), od 1919 katolicka, w latach 1939-45 wykorzystywana jako pralnia i magazyn amunicji, w postępującej ruinie. W 1955 rekoncyliowana, obecnie kościół filialny p.w. M.B. Częstochowskiej (filia parafii bł. Honorata Koźmińskiego w Białej Podlaskiej). Drewniana na podmurówce ceglanej, orientowana, z prezbiterium zamkniętym trójbocznie.